Lạc hậu dần lùi xa người Chứt bản Rào Tre

20:36 |


KTNT - Từ khi rời bỏ hang đá trong rừng sâu về nơi ở mới - bản Rào Tre, xã Hương Liên (Hương Khê - Hà Tĩnh) - người Chứt đã có cuộc sống mới ấm no, đủ đầy...
                                             Thiếu tá Tịnh trò chuyện với Trưởng bản Hồ Kính.
Nguồn cội
Giữa cái nắng bỏng rát của mùa hè miền Trung, vượt hàng trăm cây số đường rừng hiểm trở, chúng tôi về bản Rào Tre khi trời đã về chiều.
Ngược về quá khứ, khoảng tháng 4/1958, một số người dân đến UBND huyện Hương Khê trình báo việc có nhiều người ăn mặc rách rưới vào địa phận của huyện, có những việc làm khác lạ, nói bằng tiếng Kinh trọ trẹ. Cả huyện xôn xao bàn tán. Người thì bảo đó là dân tộc Rục, Cọi từ Quảng Bình di cư sang, kẻ lại đoán đó là người Lào. Cán bộ đi tuần tra trên rừng làm câu chuyện thêm màu sắc khi kể về những người đi săn mà họ phát hiện được. Những người ấy đều ăn mặc rách rưới hoặc trên mình không mảnh vải che thân.
Trước tình hình đó, chính quyền huyện Hương Khê chính thức vào cuộc, điều tra làm rõ. Cuối năm 1958, một số cán bộ huyện được phân công đi tìm hiểu và phải mất cả tháng trời, những vị khách bí ẩn ấy mới xuất hiện. Nhưng khổ nỗi, vốn tiếng Kinh của họ quá ít, chỉ đủ để chào, đổi thú rừng lấy gạo, không ai giao tiếp nổi với họ. Một câu hỏi được đặt ra, hay là họ đến từ nước Lào? Và những người biết tiếng Lào được mời đến, nhưng cũng chỉ lắc đầu vì không thể hiểu “ người lạ” nói tiếng gì.
May thay, sau nhiều lần tìm kiếm, đoàn cán bộ cũng gặp được một “vị khách lạ” nói tiếng Kinh khá tốt. Họ tự nhận là Maleng (chẳng ai biết maleng là gì nên đọc chệch thành Mã Liềng), có nguồn gốc từ Lào, sống trên núi với khoảng hơn chục hộ. Biết chắc có đồng bào dân tộc còn chưa được phát hiện sống ở địa bàn, chính quyền huyện Hương Khê bắt đầu cuộc tìm kiếm.
Năm 1959, huyện thành lập đoàn khảo sát, thực hiện nhiệm vụ đi tìm dân tộc chưa rõ lai lịch. Theo chỉ dẫn của những vị khách bí ẩn, họ sống trên núi, chỗ ngã ba Lào, Quảng Bình, Hà Tĩnh. Dự đoán dân tộc ấy kiểu gì cũng phải sống gần nguồn nước, đoàn khảo sát quyết định “hành quân” theo sông Tiêm, ngược dãy Trường Sơn. Hành trình theo dòng sông ròng rã như thế suốt hai ngày trời mà không có kết quả. Đến ngày thứ ba, khi bụng đói, chân mỏi, mắt mờ thì bỗng có người nhìn thấy những ánh lửa lập lòe trong hang đá. Quên cả mệt và đói, mọi người chạy vội đến thì thấy xung quanh có nhiều hang đá và những túp lều rách nát dựng bằng cây rừng.
Thấy người lạ, những người trong hang chạy ra ngó nghiêng rồi phi thẳng vào rừng sâu hoặc trèo lên cây trốn. Một số người can đảm hơn ở lại nhìn đoàn cán bộ với ánh mắt dò xét.
Sau khi phát hiện dân tộc mới, cán bộ huyện Hương Khê đã mất hàng tháng trời để làm quen, vận động và gọi từng người từ trong hang đá ra, tập trung lại và “hành quân” về xóm Vĩnh Thắng, xã Hương Vĩnh. Ở đây một thời gian, mọi người lại lên rừng, chọn chỗ đất tốt dựng bản, đặt tên là Mèo Thây (bây giờ là bản Rào Tre) thuộc địa phận xã Hương Liên. Cuộc sống mới của người Chứt bắt đầu…
Chính quyền huyện Hương Khê cử một số cán bộ lên ở với bà con để dạy chữ, dạy cách định canh định cư, làm kinh tế. Hàng năm, huyện đều tổ chức phát gạo, muối, quần áo. Người Chứt bắt đầu được cán bộ dạy tiếng Kinh, họ xin được mang họ Hồ. Một trưởng bản được bầu ra.
Đổi thay 
Một góc bản Rào Tre hôm nay.

Từ khi về nơi ở mới, cuộc sống của người Chứt thay đổi hoàn toàn, các tập tục lạc hậu dần bị loại bỏ. Người Chứt vốn rất mê tín và tin vào việc mọi người đều có linh hồn sau khi qua đời. Chính vì thế, nếu gia đình nào có người mất đi, lập tức họ sẽ đặt người chết lên các hốc đá trong rừng, sau đó vào rừng tìm những cây thật to, bóc lấy lớp vỏ và bó vào thi thể người chết, để như thế đúng một ngày một đêm. Trước khi từ biệt, mỗi người trong bản sẽ dùng dao cắt một miếng trên vỏ cây đã được dùng để bó thi thể người chết mang theo trong người và để lại thi thể một ít thóc, củi, dao, nồi… Họ tin rằng nếu làm như vậy, linh hồn người chết sẽ luôn bên cạnh, phù hộ, giúp đỡ trồng được nhiều lúa, săn được nhiều thú.
Người Chứt cũng có một tập tục rất lạc hậu mà phải đến hàng chục năm, cán bộ bám bản mới xóa bỏ được. Đó là phụ nữ khi đến kỳ sinh nở hoặc những ngày “đèn đỏ” phải ở một mình ngoài rừng, sát bên bờ suối.
Bên cạnh tập quán lạc hậu, người Chứt cũng có những nét văn hóa khá đặc sắc. Họ có tập tục cúng lúa mới bằng cách gặt lúa rẫy về, rang gạo để cúng. Ngày cúng lúa mới, đồng bào cùng quây quần và hát những bài hát bằng tiếng dân tộc trong tiếng đàn Chơ-ra-bon khuấy động núi rừng. Cây đàn Chơ–ra–bon có lẽ là nhạc cụ duy nhất mà người Chứt còn lưu giữ được. Chiếc đàn chỉ gồm một ống nứa và một sợi dây cước, dùng một thanh nứa mỏng, dẹt kéo qua kéo lại. Chiếc đàn tuy đơn sơ nhưng phát ra những âm thanh rất du dương.
Những em bé người Chứt.

Người Chứt bản Rào Tre có sở thích ngủ ngày, ngủ trên cây. Về phong tục cưới hỏi, người con trai nếu thích một người con gái trong bản thì chỉ cần mang một bó củi lớn đến đặt ở ngõ nhà người con gái, nếu như gia đình người con gái mang củi vào nhà thì nghĩa là họ đồng ý, hai người về ở chung với nhau cho tới khi người con gái có thai thì hai vợ chồng được làm nhà ra ở riêng.
Tộc người Chứt luôn nhận được sự chăm sóc ân cần của bác sĩ Trần Tử Phượng, Đội phó tổ công tác đặc biệt bản Rào Tre, Đồn biên phòng 575 thuộc Bộ đội Biên phòng Hà Tĩnh.
Anh Phượng tâm sự: “ Những ngày đầu thực hiện nhiệm vụ bám bản, chăm lo sức khỏe cho bà con, chúng tôi gặp rất nhiều khó khăn. Trình độ dân trí quá thấp, nên việc tiếp cận chữa bệnh theo khoa học không đơn giản bởi họ chỉ tin ở thầy mo. Nhưng rồi theo thời gian, chúng tôi cũng thực hiện tốt nhiệm vụ được giao. Sức khỏe người dân luôn được đảm bảo”.
Đời sống người Chứt giờ khấm khá hơn. Tuy vậy, khó khăn vẫn còn nhiều, thực hiện nhiệm vụ bám bản hơn 11 năm, có lẽ không ai hiểu người Chứt hơn cán bộ thuộc tổ công tác đặc biệt bản Rào Tre.
Thiếu tá Dương Thanh Tịnh, đội trưởng cho biết: “Sau nỗ lực của anh em, người Chứt đã có nhà cửa đàng hoàng, có của ăn của để. Tuy nhiên, còn một số vấn đề khiến chúng tôi băn khoăn, đó là: Đất canh tác cho người dân chỉ được khoảng 2ha, sau mỗi mùa mưa lũ lại bị xói mòn; bà con chưa có nghề nghiệp ổn định để cải thiện cuộc sống; việc học hành của con em trong bản dở dang. Đó là chưa kể tình trạng hôn nhân cận huyết ở đây đã đến hồi báo động, nếu không có hướng giải quyết thì có thể ảnh hưởng đến chất lượng giống nòi”.
Rào Tre giờ đã có 3 đảng viên và hai quần chúng chuẩn bị kết nạp. Nhờ sự nỗ lực của các cấp chính quyền địa phương, sự tận tình chỉ bảo, sự sát sao của những người lính biên phòng, người Chứt đã có một cuộc sống mới.
“Cuộc sống của dân bản ta giờ ấm no hơn trước rồi, không còn cảnh sống trong hang núi nữa, nhờ ơn Đảng, Nhà nước, nhờ ơn cán bộ biên phòng cả đấy”, Trưởng bản Hồ Kính chia sẻ.
Xuân Hiếu
Nguồn: www.kinhtenongthon.vn
Read more…

Tổng kết năm 2013

22:22 |


 Naêm 2013 kheùp laïi vôùi nhieàu hoaït ñoäng ñaày yù nghóa, moät naêm ñaày nhöõng khoù khaên vaø thaùch thöùc, vöôït leân treân taát caû, chuùng ta- nhöùng ngöôøi mang treân mình maøu aùo xanh tình nguyeän mang trong mình ngoïn löûa nhieät huyeát cuûa tuoåi treû ñaõ ñeán nhöõng nôi xa xoâi, ngheøo ñoùi ñeå mang laïi nhieàu hôn nhöõng nuï cöôøi cuûa treû thô, söï aám aáp cuûa nhöõng ngöôøi ngheøo khoå, nieàm haïnh phuùc cho nhöõng mieàn queâ, maûnh ñôøi baát haïnh. Vì ñôn giaûn, haïnh phuùc laø ñöôïc chia seû, ñöôïc trao yeâu thöông.

 Taïm bieät naêm 2013. Nhìn laïi thôøi gian qua Đoäi ñaõ ñaõ coù nhöõng böôùc tieán vöõng maïnh,ñaõ thöïc hieän nhieàu chöông trình coù yù nghóa, toå chöùc hoaït ñoäng cuûa ñoäi ñaõ ñi  vaøo neà neáp, quy cuõ, tình caûm giöõa caùc thaønh vieân caùc theá heä ngaøy moät gaén keát.

 Saép tôùi- tröôùc teát aâm lòch, Đoäi seõ coøn coù nhieàu chöông trình nöõa nhö: Teát cho treû em baõi boài, Chuyeán xe veà teát, Teát yeâu thöông cho ngöôøi giaø ôû trung taâm baûo trôï xaõ hoäi tình Haø Tónh...

 Ñeå ñoäi coù ñöôïc nhöõng thaønh coâng ñoù khoâng theå khoâng nhaéc ñeán loøng nhieät huyeát cuûa caùc thaønh vieân vaø moät khoâng khoâng nhoû laø loøng haûo taâm cuûa caùc ñôn vò, toå chöùc, caù nhaân töø khaép moïi nôi ñaõ giuùp ñôõ chuùng toâi hoaøn thaønh ñöôïc nhöõng chöông trình treân.

 Moät laàn nöõa, ÑOÄI TÌNH NGUYEÄN ÑOÀNG HÖÔNG HAØ TÓNH xin göûi lôøi caûm ôn chaân thaønh nhaát ñeán taát caû moïi ngöôøi ñaõ ñang theo saùt vaø hoã trôï ñoäi. Nhaân dòp naêm môùi, xin chuùc moïi ngöôøi cuøng gia ñình coù moät naêm môùi an khang, thònh vöôïng !
Read more…

Chuyến xe ngày Tết - Chia sẻ Yêu thương

01:49 |
Năm nào cũng vậy, đến dịp về Tết sinh viên rất vất vả trong việc bắt xe về quê và khi bắt được xe rồi thì còn vất vả hơn với việc bị nhồi nhét, bắt khách dọc đường của các lái xe. Tuy giá vé cao nhưng với thực trạng như hàng năm, khách hàng vẫn không được đảm bảo quyền lợi, một giường vẫn bị nhồi nhét từ 2-3 khách. Với số năm kinh nghiệm tổ chức thành công chương trình xe tết phục vụ sinh viên, năm nay Đội Tình nguyện Đồng Hương Hà Tĩnh chúng tôi tiếp tục đứng ra phối hợp với các tổ chức đồng hương, các nhà xe uy tín triển khai chương trình “ Vé xe về Tết 2014" với mức giá tối thiểu .
Khi bạn mua 1 chiếc vé cho mình hay Đội là bạn đã góp phần ủng hộ 1 phần cho những người nghèo trên địa bàn Hà tĩnh vì số tiền trích ra bọn mình đưa vào quỹ từ thiện của Đội.

I.Giá vé:
Hà Nội - Thanh Hóa:140k
Hà Nội - Nghệ An:150k
Hà Nội - Hà Tĩnh :170k
Giám giá 10.000 cho những ai đăng ký trước ngày 25/12/2013
Đắc biệt có giảm giá cho các sinh viên có hoàn cảnh đặc biết khó khăn và chiết khấu cho những nhóm đăng ký nhiều (từ 5 người trở lên).
Trên xe có phục vụ nước uống và bánh mì miễn phí cho mỗi vé.

II.Thời gian và địa điểm xuất phát:
1.Thời gian: Vào hồi 6h00 ngày 24/12 âm lịch tức là ngày 24/01/2014
2.Địa điểm đón khách: Cổng Đại học Công Đoàn và Trường CĐ múa Hà Nội (Đối diện Trường ĐH Thương Mại)

Những bạn nào muốn đặt vé xin liên hệ SĐT 01636657678 (gặp Trung) hoặc 01647900666 (gặp bạn Mr. Cảnh)

Thời gian cuối nhận vé: Đến hết ngày 15/12 (âm lịch)
link event Vé xe về Tết 2014
III.Cam kết và quy định:
• Loại xe: Xe du lịch 45 chỗ - Huyndai Space, Universe đời mới. Máy lạnh, ti vi đầy đủ. Ghế to, thành cao có chế độ bật ngửa 65 độ tương đương giường nằm.
• Xe chạy và trả khách dọc tuyến quốc lộ 1A,( không chạy vào các tuyến huyện không nằm trên trục đường quốc lộ 1A). Sẽ trả 1 địa điểm trong các thành phố và các thị trấn.
• Xe không bắt khách dọc đường, mỗi người ngồi một ghế (43 khách/1 xe).
• Xe xuất phát đúng giờ, đúng địa điểm.
• Không nhận xe máy, hàng hóa cồng kềnh.
• Được hoãn lại vé nhưng sẽ mất 50% số tiền vé đã mua, có thể chuyền nhượng cho người khác và liên hệ lại vs người bán vé đê sắp xếp xe.


Read more…

Thương lắm em tôi

23:16 |

 Trước ngày khai giảng năm học mới 5 ngày tai nạn giao thông cướp đi cả bố mẹ của 2 em học sinh Nguyễn Tuấn Anh (13 tuổi) học lớp 7 trường THCS Phan Đình Phùng và em Nguyễn Ngọc Bảo Trâm (4 tuổi) học lớp mầm non ở xã Hương Minh (Vũ Quang, Hà Tĩnh).

Để có điều kiện nuôi 2 con được ăn học tốt hơn. Từ đầu tháng Tám, vợ chồng anh Hùng và chị Lâm đã gửi 2 con cho bà nội chăm sóc, chạy chợ buôn hàng rau. Nhưng tai nạn giao thông đã giáng xuống, bố mẹ chết đi, hai em học sinh chịu cảnh mồ côi.
Bà Phúc không kìm nén được nước mắt kể: Trưa 30/8/2013, trên đường từ Thị trấn Vũ Quang về nhà thì bất ngờ bị ô tô khách 45 chỗ đi cùng chiều mang biển kiểm soát của Lào UN - 8288 do Phethvlay (Sinh năm 1984) ở Savannakhet điều khiển đâm vào xe máy BKS 38H - 6845  làm 2 con tôi - Nguyễn Thị Lâm (SN 1982) tử vong tại chỗ, Nguyễn Mạnh Hùng (SN 1980) bị thương nặng cấp cứu ở bệnh viện huyện, các bác sĩ và gia đình tôi phải chuyển con trai ra bệnh Việt Đức Hà Nội. Nhưng vết thương quá nặng nên con trai tôi (anh Hùng) cũng tử vong sau đó. Ông bà mất con, 2 cháu mất bố mẹ cùng. Gia đình tôi đau đớn vô cùng, nhưng còn đau khổ hơn khi nghĩ về tương lai của 2 cháu còn thơ dạy mà ông bà thì đã già yếu”.
Chị Hương, người hàng xóm thương, tiếc kể: “ Hằng ngày, cứ 3 giờ sáng đôi vợ chồng em Lâm và Hùng lại cùng nhau chạy 20 km lấy hàng rau từ Hương Sơn chở về chợ thị trấn Vũ Quang bán. Hôm trước sang chơi mẹ hai cháu mới vui mừng kể mới đi bán được 1 tháng nhưng đã kiếm được tiền mùa quần áo, sách vở cho 2 đứa chuẩn bị đi học”.
Chị Hương kể thêm, mẹ 2 đứa còn  nói cách đó mấy ngày khi tôi sang chơi: “Bọn em đang cố chạy thêm mấy chuyến kiếm thêm tiền chuẩn bị đóng học phí để các con vào năm học mới. Ngờ đâu 2 cháu chưa bước vào năm học mới để hưởng trọn niềm vui có cặp sách và quần áo mới đã phải đội tang cả bố và mẹ. Mà tội nghiệp vợ chồng nó! Trưa hôm đó, tan chợ chỉ còn 200 m nữa về đến nhà thì bị xe cán chết. Thương tiếc quá thôi!”.
Cúi lòng mình thắp nén hương cho 2 vợ chồng xấu số mà tôi không thể cầm được nước mắt khi nhìn vào: 2 di ảnh, 2 bát hương trên 2 cái bàn thờ đặt cạnh nhau chiếm gần hết 1 gian nhà nhỏ của đôi vợ chồng trẻ.
Bên cạnh 2 cái bàn thờ chuẩn bị mâm cơm để cúng cho con, bà Phúc tuôn nước mắt kể tiếp: “Như có linh tính báo trước với mẹ nó (chị Lâm) đã dặn dò cháu Tuấn Anh cách đó mấy ngày: “Mẹ đã mua thêm quần áo, sách vở mới cho con để chuẩn bị đi khai giảng. Từ nay con phải nhớ giữ gìn cẩn thận…”. Đó là lời dặn dò bình thường của người mẹ nhắc nhở con, nhưng không ngờ đó là lời nhắn nhủ cuối cùng của người mẹ lo lắng, dạy bảo con trai”.
Bà Phúc mong mỏi các nhà hảo tâm hãy giúp 2 cháu mồ côi

Khi chúng tôi đến thăm, sự việc xảy ra được hơn hai tháng. nhưng hằng ngày khắp làng trên, xóm dưới vẫn chưa hết bàn tán, tiếc thương cho gia đình bất hạnh. Mới 4 tuổi đáng lẽ Bảo Trâm còn luôn cần được ở trong vòng tay mẹ mỗi khi đêm về, được mẹ ôm ấp... Nhưng từ nay, bé cũng không bao giờ được gặp lại bố mẹ nữa. 
Bà Phúc khóc: “Con chết, hai ông bà già chúng giờ còn phải còng lưng trả gần 80 triệu đồng tiền ma chay. Không biết rồi đây chúng tôi biết lấy gì mà trả nợ và nuôi 2 cháu ăn học. Từ khi mẹ mất, đêm về trong giấc ngủ cháu Bảo Tâm thường xuyên khóc đòi mẹ,bố.
Hiện tại, cả hai bên gia đình nội, ngoại của 2 em học sinh Tuấn Anh và Bảo Trâm ở vùng miền núi Vũ Quang đều nghèo khổ. Việc chăm sóc, giúp đỡ hai cháu cũng chỉ còn trông chờ vào ông bà già hơn 70 tuổi. Rồi đây, tương lai của hai em học sinh bé nhỏ này sẽ như thế nào khi ông bà ngày càng già yếu đi.
Mong nhận được sự sẻ chia “ Lá lành đùm lách - thương người như thể thương thân” từ các tổ chức, các cá nhân, các bạn học sinh ở muôn phương giúp đỡ 2  học sinh nhỏ vượt qua nỗi đau, tiếp tục được đến trường. 

Mọi sự ủng hộ xin gửi về: Bà Nguyễn Thị Phúc - Xóm 4, xã Hương Minh, huyện Vũ Quang, tỉnh Hà Tĩnh; Điện thoại: 0163.358.4652
Read more…
Bạn bè trên Facebook [X]